Enflasyon Zararı İstenebilir

Munzam Zarar (Aşkın Zarar) Nedir?

• Borçlunun para borcunu zamanında ödememesi (temerrüt) halinde, alacaklı temerrüt faizini talep edebilir.
• Eğer alacaklı temerrüt faizini aşan ek bir zarara uğramışsa, buna munzam zarar (aşkın zarar) denir.
• Örneğin:
• Alacağını geç tahsil ettiği için kredi kullanmak zorunda kalıp daha yüksek faiz ödemesi,
• Döviz/altın değer artışından mahrum kalması,
• Enflasyon nedeniyle paranın değer kaybetmesi.

Enflasyonun Etkisi

• Normal enflasyon döneminde: Enflasyon tek başına munzam zararı göstermez. Alacaklı ayrıca zararını somut olarak ispatlamalıdır.
• Yüksek ve sürekli enflasyon döneminde:
• Paranın satın alma gücü hızla düşer.
• Alacaklı, parasını vadeli mevduat, altın, döviz gibi araçlarda değerlendirmesi beklenen makul bir kişi gibi kabul edilir.
• Bu nedenle, enflasyon nedeniyle uğranılan değer kaybı “karine” olarak munzam zarar kabul edilir.

Kararın Özeti – Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, 2025/15 K.

Olay

• Davacı, bir kooperatif üyesi iken kendisine tahsis edilen konut, kooperatifin borçları nedeniyle icra yoluyla satıldı.
• Bunun karşılığında kooperatif davacıya 135.000 TL bedelli senet verdi (vade: 29.12.2017).
• Senet vadesinde ödenmeyince icra takibi yapıldı. Davacı alacağını 24.07.2023’te tahsil etti.
• Davacı, bu süre boyunca parasının değer kaybettiğini, konut alma hayalini gerçekleştiremediğini belirterek “aşkın zarar” (munzam zarar) talep etti.

İlk Derece Mahkemesi

• Davacının somut olarak zararını kanıtlayamadığı gerekçesiyle davayı reddetti.

Bölge Adliye Mahkemesi

• İstinaf başvurusunu esastan reddetti.

Yargıtay İncelemesi

• Munzam zarar (aşkın zarar), temerrüt faizini aşan zarardır.
• Normalde davacı bunu ispat etmek zorundadır; ancak:
• Yüksek enflasyon, döviz, altın, mevduat faizleri, devlet tahvili getirileri dikkate alındığında, bu dönemde paranın değerini korumak için yatırım yapılması hayatın olağan akışına uygundur.
• Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararlarına göre, katı ispat kuralları malvarlığı hakkının ihlaline yol açar.
• Bu nedenle, yüksek enflasyon dönemlerinde aşkın zararın varlığı karine olarak kabul edilmelidir.

Sonuç

• Yargıtay, davacının temerrüt faizi üzerinde zarara uğradığını kabul etti.
• Mahkemece yapılması gereken:
• Uzman bilirkişiden rapor alınarak ekonomik veriler (TÜFE, döviz, altın, faiz, tahvil getirileri, asgari ücret artışı vb.) ile “sepet hesabı” yapılması,
• Hesaplanan aşkın zarardan, tahsil edilen temerrüt faizi çıkarılarak kalan zarar miktarının belirlenmesi.
• Bu yapılmadan davanın reddedilmesi hukuka aykırı bulundu.
• İlk derece ve istinaf kararları bozuldu.