Türk Medeni Kanununa Göre Miras Payları ve Saklı Pay Oranları
Miras hukuku, bir kişinin ölümünden sonra geride bıraktığı malvarlığının kimlere, hangi oranlarda geçeceğini belirler.
Türk Medeni Kanunu (4721 s. TMK) bu konuda ayrıntılı düzenlemeler içerir.
Bu yazıda kanuni miras payları ve saklı pay oranları sade bir şekilde açıklanmıştır.
1. Altsoy (Çocuklar) Miras Payları
Altsoy, miras bırakanın çocukları, torunları ve onların alt kuşaklarını kapsar. Eğer altsoy varsa, miras öncelikle onlara geçer.
Tek başına altsoy (eş yok):
| Çocuk Sayısı | Miras Payı | Saklı Pay |
|---|
| 1 çocuk | 1/1 | 1/2 |
| 2 çocuk | 1/2 | 1/4 |
| 3 çocuk | 1/3 | 1/4 (3/12) |
Altsoy + Eş birlikte mirasçıysa:
| Çocuk Sayısı | Altsoy Miras Payı | Altsoy Saklı Payı |
Eş Miras Payı | Eş Saklı Payı |
| 1 çocuk | 3/4 | 9/16 | 1/4 | 1/4 |
| 2 çocuk | 3/8 | 9/32 | 1/4 | 1/4 |
| 3 çocuk | 3/12 | 9/48 | 1/4 | 1/4 |
2. Ana-Baba Miras Payları (Altsoy Yoksa)
| Durum | Miras Payı | Saklı Pay |
|---|
| Ana, baba (her biri) | 1/2 | 1/4 |
| Ana, miras bırakanın kardeşi | Ana: 1/2 – Kardeş: 1/2 | Ana: 1/4 – Kardeş: 1/8 |
| Ana, baba ve sağ kalan eş | Ana-baba: 1/4 – Eş: 1/2 | Ana-baba: 1/8 – Eş: 1/2 |
3. Sağ Kalan Eşin Miras Payı
| Eşin Kimlerle Birlikte Olduğu | Eşin Miras Payı | Eşin Saklı Payı |
|---|
| Tek başına | 1/1 | 1/2 |
| Altsoy ile birlikte | 1/4 | 1/4 |
| Ana-baba ile birlikte | 1/2 | 1/2 |
| Kardeşlerle birlikte | 1/2 | 1/2 |
4. Eşin Diğer Mirasçılarla Birlikte Paylaşımı
| Durum | Eşin Miras Payı | Eşin Saklı Payı | Diğerlerinin Payı | Diğerlerinin Saklı Payı |
|---|
| Eş + Altsoy | 1/4 | 1/4 | Altsoy: 3/4 | 3/8 |
| Eş + Ana-Baba | 1/2 | 1/2 | Ana-baba (her biri): 1/4 | 1/8 |
| Eş + Kardeşler | 1/2 | 1/2 | Kardeşler: 1/2 | Saklı pay kaldırıldı |
5. Büyük Ana ve Büyük Baba (Üçüncü Zümre)
Eğer altsoy, anne-baba ve kardeş yoksa miras, büyük anne ve büyük babalara geçer:
- Her biri terekenin yarısını alır.
- Bir tarafın büyükleri ölmüşse, pay diğer tarafa geçer.
- Eş varsa, eşin miras payı 3/4’tür; kalan 1/4 büyük anne ve büyük babaya kalır.
6. Saklı Paylı Mirasçı Olmanın Şartları
Bir kişinin saklı pay sahibi olabilmesi için:
- Kanuni mirasçı olması gerekir.
- Kanun tarafından saklı pay tanınmış olmalıdır (örneğin çocuk, eş, ana-baba).
- Mirasçılıktan çıkarılma veya mirastan yoksunluk hali bulunmamalıdır.
7. Saklı Pay Oranları (Genel Tablo)
| Mirasçı | Saklı Pay Oranı |
|---|
| Altsoy (çocuk, torun vb.) | Yasal payın 1/2’si |
| Ana-baba | Yasal payın 1/4’ü |
| Sağ kalan eş | Duruma göre tamamı veya yarısı |
| Kardeşler | Kaldırılmıştır (5650 s. Kanun m. 2) |
Sonuç
Türk Medeni Kanunu miras paylarını yakınlık derecesine göre belirler.
Altsoy varsa öncelikle onlar mirasçıdır; yoksa sırasıyla ana-baba, kardeşler, ardından büyük ana-baba mirasçı olur.
Eş ise her durumda mirasçıdır, ancak payı birlikte bulunduğu zümreye göre değişir.
Saklı pay oranları da kanunun belirlediği ölçüler içinde korunur.
